Beeldslavernij

>

Beeldbewerking is een integraal onderdeel van het hedendaagse fotografische beeld. Beeldbewerking kan niet achteraf door een willekeurige partij worden aangebracht zonder de integriteit van het oorspronkelijke werk aan te tasten. Net zomin als details op een door een architect ontworpen gebouw door een externe klusjesman kan worden aangebracht zonder de architectonische creatie te verkrachten. En net zomin als verfijnde kleurnuances op een schilderij door een huisschilder kan worden aangebracht zonder het kunstwerk geheel waardeloos te maken.
Fotografen maken tegenwoordig geen foto’s meer. Ze scheppen beelden, deels met de camera en deels via beeldbewerking op de computer. Het laatste, de bewerking, is in het digitale tijdperk een integraal onderdeel van het scheppen van fotografische beelden.
De gedachte van Sanoma dat zij het recht zouden hebben om eigenhandig door een interne ‘vakman’ beeldbewerking te kunnen toepassen getuigt van een grenzeloze arrogantie, domheid, geldgewin en een dedain voor de fotograaf als autonome schepper. Nu we de bankwereld hebben ontmaskerd als zielloze geldwolven, wordt het tijd om dit soort grote concerns te ontmaskeren. Bedrijven als Sanoma verzinnen listige wegen om de fotograaf als schepper van zijn eigen beelden, inclusief het ontvreemdbaar auteursrecht, te ontdoen van zijn autonome status. Hij wordt door handige kronkelwegen, waartoe het zich toe-eigenen van het recht tot beeldbewerking en de auteursrechtelijke gevolgen daarvan, teruggebracht van een zelfstandig ondernemer tot een slaaf.
We vieren elk jaar de afschaffing van de slavernij, maar hier wordt de kunstenaar en de beeldschepper gemaakt tot de nieuwe slaaf van het grote mediaconcern. De fotograaf moet een product leveren dat geschikt is voor een oneindig hergebruik in andere gedaanten, waarover de fotograaf geen controle heeft en waarbij hij tevens kan fluiten naar zijn auteursrechten.
De slavendrijver was gewend om zich het product dat de slaven voortbrachten toe te eigenen zonder zich te bekommeren om de humane en juridische aspecten. In de huidige mediamaatschappij waarin fotografische beelden belangrijk handelswaar zijn geworden, net als suiker en katoen drie eeuwen geleden, zijn de slavendrijvers vervangen door mediaconcerns die proberen door de mazen van de wet te glippen om zich het recht toe te eigenen die zij niet van nature hebben.
Heren van Sanoma, de slavernij is afgeschaft. De regering heeft haar spijt betuigd. Fotografen zijn en blijven de baas over hun eigen producten!

Ton Hendriks, fotograaf, criticus.